Cùng Belkin trong chuyên mục Công nghệ chỉ ra những điểm khác nhau giữa Thunderbolt 3 với USB type C và USB 3.1. Bởi vì bề ngoài giống nhau nên hầu hết mọi người đều cho rằng Thunderbolt 3, USB type C và USB 3.1 là một với nhiều tên gọi khác nhau nhưng sự thật đằng sau lại mang nhiều điều thú vị đầy bất ngờ.
1. Thunderbolt 3 là gì?
Dành cho những bạn chưa biết Thunderbolt là gì? Belkin sẽ điểm nhanh qua một vài thông tin liên quan đến công nghệ này, trước đi đến với so sánh Thunderbolt với USB Type C và USB 3.1. Thunderbolt là chuẩn kết nối cao cấp giao tiếp bằng phần cứng do Apple và Intel phát triển, được giới thiệu lần đầu năm 2011. Cũng tương tự như USB, cổng Thunderbolt đã trải qua nhiều thế hệ, Thunderbolt 3 là phiên bản mới nhất, rất nhanh và được dùng phổ biến trên dòng máy iMac và Macbook.
Những sản phẩm thuộc các dòng laptop cao cấp - sang trọng, mỏng nhẹ - thời trang hiện nay sẽ được trang bị từ 1 đến 2 cổng Thunderbolt 3.
Đây là sự kết hợp của 2 giao thức khác là PCI Express (truyền tải dữ liệu) và DisplayPort (truyền tải hình ảnh). Trong khi 2 thế hệ Thunderbolt trước dùng cổng Mini DisplayPort, giao tiếp Thunderbolt 3 sử dụng cổng USB-C để truyền tải và kết nối.
Xem thêm bài viết: Cổng Thunderbolt và tất cả mọi điều bạn muốn biết
2. Thunderbolt 3 với USB type C và USB 3.1: khác biệt nhưng hay nhầm lẫn
2.1 USB-C là tên của một cổng kết nối
USB-C hay USB Type-C được tạo ra như là một chuẩn dành cho cổng kết nối. Điều này có nghĩa là nó chỉ gồm chi tiết về cổng đực sẽ như thế nào, có mấy chân tiếp xúc, vị trí mỗi chân ra sao, kích cỡ bao nhiêu, nó sẽ khớp vào lỗ cắm của cổng cái ra sao... Nêm không bao gồm giao thức truyền dữ liệu, tức là không mô tả dữ liệu sẽ được truyền như thế nào, tốc độ bao nhiêu, xử lý tín hiệu ra sao...
USB-C sinh ra để thay thế cho nhiều loại cổng kết nối cũ mà chúng ta hay thấy, ví dụ như cổng Type-A trên mọi laptop, desktop ngày nay, cổng Type-B xài cho máy in, cổng micro-B trên ổ cứng rời hoặc cổng microUSB của các thiết bị di động.
Điểm đặt biệt của USB-C là thiết kế đồng đẳng, tức là cắm cáp vào lỗ theo mặt nào cũng được, tương tự như cổng Lightning của Apple. USB-C sở hữu tất cả là 24 chân tiếp xúc nằm trong một kích thước là 8,4mm x 2,6mm.
USB-C hay ở chỗ là nó có thể truyền cả điện năng (5V), hình ảnh lẫn dữ liệu, trong khi hầu hết các cổng USB trước đây chỉ dùng để truyền điện và dữ liệu mà thôi (vẫn có một số ngoại lệ), còn hình ảnh thì có VGA, HDMI, DisplayPort. Khả năng này giúp USB-C trở thành một cổng tất cả trong một, tức là laptop của bạn giờ chỉ cần 1 loại cổng duy nhất là đủ rồi, không phải trang bị nhiều thứ như chúng ta vẫn thấy ngày nay.
Ngoài những thứ ở trên thì còn có một cấu hình gọi là USB Power Delivery (PD). USB PD cho phép tăng công suất dòng điện chuyển tải qua dây USB lên thành 100W, ngoài ra chiều của dòng điện có thể đi từ thiết bị ngoại vi sang thiết bị host hoặc ngược lại, chứ còn USB thường thì chỉ từ host đi qua ngoại vi mà thôi. USB PD cũng cho phép thiết bị ngoại vi lấy đúng phần điện mà nó cần để tiết kiệm pin cho máy móc, không cần phải lấy hết điện mà không xài.
Và bởi vì nó có khả năng truyền điện (tối đa 100W) nên USB-C còn có thể được dùng làm cổng sạc cho điện thoại, máy tính bảng hay laptop luôn. Hiện tại đã có một số thiết bị như thế, ví dụ như MacBook 12" hay Lumia 950, 950 XL.
Xem thêm bài viết: Sạc nhanh PD là gì? Giải mã công nghệ sạc nhanh PD
2.2 USB 3.1 là một giao thức truyền dữ liệu
USB-C chỉ đơn thuần là một cổng kết nối, thế nên nó không biết phải gửi dữ liệu ra sao, xử lý tín hiệu đầu vào đầu ra như thế nào, phải gửi dữ liệu đi đâu sau khi xử lý xong. Đó là nhiệm vụ của giao thức truyền dữ liệu (connection / protocol), và USB 3.1 là một trong những giao thức đó. Cổng USB-C có thể sử dụng giao thức USB 3.1, cũng giống như trước đây chúng ta dùng cổng USB-A với giao thức USB 2.0.
USB 3.1 là phiên bản kế nhiệm cho giao thức USB 3.0. Tuy nhiên, USB 3.1 thực chất lại còn chia nhỏ thành 2 thế hệ:
USB 3.1 gen 1: giao thức này rất giống với USB 3.0, tốc độ của nó vẫn là 5Gbps nhưng được cải thiện một chút về mặt hiệu năng hoạt động. Logo SuperSPEED là thứ bạn hay thấy để chỉ kết nối này. Và để làm cho mọi thứ rối hơn, USB 3.0 cũng đã được đổi tên thành USB 3.1 gen 1 vào năm 2015.
USB 3.1 gen 2: đây mới thật sự là thế hệ USB mới. Nó có tốc độ truyền tải dữ liệu tối đa 10Gbps, gấp đôi so với USB 3.0 / 3.1 gen 1. USB 3.1 gen 2 còn được cải tiến khả năng xử lý tín hiệu để phần dữ liệu bị dôi ra (overhead) trở nên nhỏ hơn, tức là tiết kiệm dung lượng khi truyền đi hơn so với thế hệ cũ. Logo dùng để chỉ USB 3.1 gen 2 là SuperSPEED+.
USB 3.1 có thể được dùng chung với cổng USB-C hoặc USB-A tùy theo ý định của nhà sản xuất. Như trong tấm hình bên dưới, bạn có thể thấy hai cổng USB-C và USB-A cùng dùng giao thức 3.1 trên một thiết bị.
USB 3.1 tương thích ngược với USB 2.0, tức là nếu một cái ổ cứng USB 2.0 gắn vào máy tính có kết nối USB 3.0 thì nó vẫn đọc được và ngược lại. Khi đó tốc độ sẽ đạt mức cao nhất có thể của ổ cứng chứ không tận dụng được hết 5Gbps của USB 3.0.
2.3 Thunderbolt 3: lại là một giao thức truyền dữ liệu khác, nhưng nhanh hơn, mạnh mẽ hơn
Thunderbolt 3 cũng là một giao thức, có điều nó là sự kết hợp của 2 giao thức khác là PCI Express (để truyền tải dữ liệu) và DisplayPort (để truyền tải hình ảnh). Thunderbolt 3 cũng xài cổng USB-C để truyền tính hiệu, và điểm đáng chú ý đó là con chip điều khiển của Thunderbolt 3 còn hỗ trợ luôn cho giao thức USB bình thường nữa. Tức là một cái USB hay ổ cứng USB-C thì ghim vào cổng Thunderbolt 3 vẫn nhận.
Đừng quá thắc mắc là tại sao Thunderbolt được phép dùng cổng chung với USB, trong khi 2 chuẩn này được phát triển bởi hai hiệp hội độc lập? Đó là vì cổng USB-C có một thứ gọi là Alternate Mode, tạm dịch là chế độ thay thế. Chế độ này sẽ dùng một số chân trong cổng USB-C để truyền tải dữ liệu theo một số giao thức khác, và Thunderbolt 3 là một trong số đó. Alternate Mode còn được Hiệp hội HDMI và Hiệp hội DisplayPort sử dụng cho kết nối hình ảnh riêng của họ, nên trong tương lai nếu bạn thấy cổng USB-C mà gắn logo HDMI hay logo DisplayPort thì cũng đừng lấy làm lạ nhé.
Thunderbolt 3 có băng thông kết nối lên tới 40Gbps, cao gấp đôi so với hai thế hệ trước trong khi điện năng tiêu thụ thì chỉ bằng phân nửa. Và để dễ hình dung thì con số 40Gbps này lớn hơn gấp 4 lần so với USB 3.0 gen 2. Thunderbolt 3 cho phép máy tính xuất ra đến 2 màn hình 4K cùng lúc thay vì chỉ 1 màn hình như các đời Thunderbolt trước. Thunderbolt 3 cũng có khả năng truyền tải điện lên đến 100W nhờ ứng dụng cấu hình USB PD (đã nói ở trên) vào kết nối của mình.
Tính tương thích của USB-C
Windows 10 đã hoạt động với USB-C, hỗ trợ giao thức USB 3.1 gen 1, gen 2, Thunderbolt 3
Windows 8.1 hoạt động với USB-C thông qua một bản cập nhật
OS X đã hoạt động với USB-C, hỗ trợ giao thức USB 3.1 gen 1, gen 2,
Android 6.0 hỗ trợ USB-C từ nhân với giao thức USB 2.0, 3.1 gen 1, gen 2
Chrome OS hỗ trợ USB-C như Windows
Tham khảo: Tinhte.vn, wikipedia.
